Türkiye'de Afet Yönetimi ve İdarenin Sorumluluğu

“Türkiye’de Afet Yönetimi ve İdarenin Sorumluluğu” başlıklı ve İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı bünyesinde yazmış olduğum gözden geçirilmiş, bazı ekleme ve düzeltmeler içeren bu doktora tez çalışmasında; kamu hizmeti niteliği taşıdığından şüphe bulunmayan ve bu bağlamda idarenin sorumluluğunu gerektiren afetlerin, ilk olarak kavramsal ve kuramsal çerçevesi çizilmeye çalışılmış, ardından afet yönetiminin tanımı ve afet çeşitleri ile afet yönetimi aşamaları ve idare hukuku açısından afet kavramı ele alınmış, ayrıca merkezi ve yerel düzeyde afet yönetimi örgütlenmesinin ayrıntılı olarak incelenmesi; bunun yanı sıra anayasal ve yasal düzenlemelere ek olarak, ulusal ve uluslararası boyutta örnek yargı kararları eşliğinde idarenin sorumluluğu ilkesinin afet yönetimi sürecine uyarlanması ve afetlerden dolayı idarenin sorumluluğuna ilişkin tespitler bir bütün olarak ele alınmaya çalışılmıştır.

“Afet Yönetimi ve İdarenin Sorumluluğu” başlıklı bu doktora tez çalışmasının birinci bölümünde, afetlerle ilgili genel kavramlar ve tanımların yanı sıra, afet yönetim sistemi ve afet yönetiminin aşamaları üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda afetler, doğa kaynaklı ve insan kaynaklı olmak üzere iki başlıkta ele alınmaktadır. Afet yönetimi aşamaları ise, risk ve kriz yönetimi aşamaları başlıkları altında ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir. Sonrasında, Türkiye’de afet yönetimi örgütlenmesinin tarihsel ve yasal anlamda gelişimi ele alınmakta, afet yönetim sistemimizde dönüm noktası olarak değerlendirilen 1999 Marmara depremi öncesi ve sonrası dönemde ülkemizde var olan afet yönetiminin kurumsal yapısı mukayeseli olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca, afet sonrası yaşanma ihtimali olan kayıpları en aza indirilmesi amacıyla afete dayanıklı yapıların yapılması, dayanıksız olan mevcut yapıların, özellikle konutların güçlendirilmesi ve depreme dayanıklı hale getirilmesi yönünde bir konut yenileme politikasının geliştirilmesi, izlenmesi zorunluluk arz ettiğinden; 2000 yılı ve sonrası en önemli yasal gelişmelerden biri olarak mevzuatımızda yer alan kentsel dönüşümün ilk olarak genel bir değerlendirilmesi yapılmaya çalışılmış, ardından afet zararlarının ve kentsel risklerin bulunduğu alanlarda. gerçekleştirilen kentsel dönüşüm uygulamaları ve konuya ilişkin yasal düzenlemeler üzerinde durulmuştur.

Çalışmanın iknici bölümünde, idarenin sorumluluğu ilkesi ve afetlerde bu sorumluluğun nasıl ele alınması ve uygulanması gerektiği hususu ile idarenin sorumluluğu ilkesi, şartları, sorumluluk çeşitleri ve idarenin sorumluluğu ilkesi kapsamında afetlerin değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmanın bu bölümünde, idarenin sorumluluğu risk yönetimi ve kriz yönetimi aşamasında, 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında ve mücbir sebep ve beklenmeyen hal kavramları bağlamında olmak üzere dört başlık altında ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.