Türkiye'de Laiklik ve İslam

Kemalist laiklik dünyevi seküler bir dünya görüşü olmaktan ziyade, dini devlet eliyle yeniden şekillendirmeyi hedefleyen bir ideolojidir. Bu amaçla üzerine dayandığı İslâm söylemi, özel alana ait, aydınlanmış, rasyonel ve milli bir ‘Türk İslâm’ı’ karşısında siyasi, bağnaz, hurafelere dayalı ve yabancı (Arap) kültürü etkisinde bir ‘gerici İslam’ (irtica) karşıtlığını temel alır. İslâm’ın bu şekilde bir zıtlık temelinde kavramsallaştırılması, Türkiye’de erken Cumhuriyet ile çok-partili demokrasi dönemleri arasında laiklik ideolojisi açısından önemli bir sürekliliğe işaret eder. Bununla birlikte tek-parti iktidarının sona ermesi laiklikle ilgili önemli söylemsel dönüşümlerin yaşandığı yeni bir dönemin başlangıcını oluşturur.

Türkiye toplumunun kültürel çatışma eksenlerinden birinin laiklik meselesi üzerinde yükselen ihtilaftan kaynaklandığı söylenir. Laikliğin, daha doğrusu sekülerleşme sürecinin sınırları (devlet laik olabilir veya laiklik özel alanın konusudur, şahsidir) bu çatışmanın öznelerini de tayin eder. Bu tartışmalar elbette yalnızca laikliğin anlamına dair değildir; devlet, toplum, modernite/modernleşme kavrayışlarına ve
dinin kamusal alandaki rolüne doğru genişleyebilir.

Elinizdeki kitap, Türkiye’de laiklik ve sekülerleşme süreçlerinin İslam ile ilişkisini Menemen Olayı ve Malatya Hadisesi gibi vakalar, Türkçe ezan, Alevilik ve Said Nursî hakkındaki tartışmalar üzerinden dönemin gazete ve dergilerine de mercek tutarak takip ediyor.
Türkiye’de halaevam eden ve “fay hattı” niteliğindeki bir tartışmanın çıkış noktalarını ve daha önemlisi toplumsal ve siyasi sonuçlarını detaylarıyla ortaya koyuyor.