Temel Klinik Biyokimya

ÖNSÖZ

BİYOKİMYA sağlık ve hastalıkta canlıların kimyasal tepkimelerini inceleyen, diğer temel ve klinik bilim dallarıyla sıkı ilişkisi olan bir bilimdir. Biyokimyasal çalışmalar diğer bilim dallarına da birçok konuda öncülük etmekte, hastalıkların Biyokimyasal temellerinin anlaşılması, tedavi için de yeni ufuklar açmaktadır.

Kitabımız İnsan biyokimyasının temel / klinik konuları hakkında bilgi edinilebilecek şekilde tasarlanmıştır.

Kitabımıza emek veren hocaların büyük çoğunluğu, danışmanı olduğum öğrencilerim, birlikte çalışmalar/yayınlar yaptığım, jürilerinde bulunduğum, aynı yerde çalıştığım, bir şekilde yolumuzun kesiştiği meslektaşlarım. Bazıları da meslektaşlarımın benzer şekilde önerdikleri hocalar.

Tıp, Eczacılık, Diş Hekimliği, Veteriner Hekimliği Fakülteleri, sağlık alanında eğitim alan tüm öğrencilerin Biyokimya konularını Türkçe okuyup öğrenebilecekleri bir kitap düşündük. Ayrıca bu alana yönelmek isteyen Fen Fakülteleri Biyoloji, Kimya Bölümlerinin yanısıra, diğer ilgili bölümlerde okuyan öğrencilerimize de ışık tutacağını düşünüyoruz. Lisans, yüksek lisans eğitiminin yanı sıra kitabımız doktora, doçentlik çalışması yapan genç araştırmacılarımız ve TUS, DUS sınavları için de kaynak olacaktır.

Kitapta emeği geçen, yurdumuzun her köşesinde, üniversitelerimiz ve hastanelerimizde görev yapan tüm Hocalarımızı özverilerinden dolayı kutlar, içten teşekkürlerimi sunarım.

Kitabımızı tasarladığımız günden beri, basım aşamasına kadar

Pelikan Yayıncılık yetkilileri Aziz Çelik, Ali Çelik, Gamze Çelik başta olmak üzere kitabımızın dizgisini gerçekleştiren Hüseyin Çağlıkasap ve emeği geçen herkese ilkeli, dürüst yayıncılıkları için teşekkürü borç bilirim.

Çalışmalarımız sırasında bizleri destekleyen ailelerimize sonsuz teşekkürler.

 

 

Prof. Dr. Hatice PAŞAOĞLU

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi

Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

 

 

İÇİNDEKİLER

 

KISIM I

KONSANTRASYON, SU, pH, VÜCUT SIVILARI

Bölüm 1

Konsantrasyon Kavramları 3

Dr. Aysel KIYICI

 

Bölüm 2

Su, pH, Vücut Tampon Sistemleri 11

Dr. Görkem MUNGAN

 

Bölüm 3

Vücut Sıvıları ve Homeostazı 29

Dr. Görkem MUNGAN

 

KISIM II

HÜCRE YAPI VE METABOLİZMASINDA ROL OYNAYAN BİYOLOJİK MOLEKÜLLER

Bölüm 4

Aminoasitler, Peptitler 51

Dr. Özge Tuğçe PAŞAOĞLU

 

Bölüm 5

Proteinlerin Yapıları 65

Dr. Müfide ÖNCEL

 

Bölüm 6

Karbohidratların Yapısı ve Özellikleri 73

Dr. Özge Tuğçe PAŞAOĞLU

 

Bölüm 7

Glikoproteinler, Glikozaminoglikanlar 85

Dr. Fatma Ebru OFLUOĞLU DEMİR

 

Bölüm 8

Lipidlerin Yapı ve Özellikleri 95

Dr. Ferit GÜRSU

 

Bölüm 9

Nükleotidler ve Nükleik Asitlerin Yapısı 111

Dr. Şerefden AÇIKGÖZ

 

KISIM III

ENZİMLER

Bölüm 10

Enzimlerin Genel Özellikleri 125

Dr. Nevin İLHAN

 

Bölüm 11

Enzim Aktivitesinin Düzenlenmesi 155

Dr. Nevin İLHAN

 

KISIM IV

Vitaminler, Mineraller

Bölüm 12

Vitaminler, Koenzimler 169

Dr. Nermin DİNDAR BADEM

 

Bölüm 13

Mineraller [Makro-Eser (Mikro/İz, Ultraeser Elementler)] 191

Dr. Murat CAN

 

KISIM V

SİNDİRİM VE EMİLİM

Bölüm 14

Karbohidratların Sindirimi ve Emilimi 215

Dr. Sevsen KULAKSIZOĞLU

 

Bölüm 15

Lipidlerin Sindirimi ve Emilimi 219

Dr. Sevsen KULAKSIZOĞLU

 

Bölüm 16

Proteinlerin Sindirimi ve Emilimi 225

Dr. Hakan BOYUNAĞA

 

Bölüm 17

Nükleik Asitlerin Sindirimi ve Emilimi 231

Dr. Şerefden AÇIKGÖZ

 

KISIM VI

METABOLİZMA

Bölüm 18

Metabolizmaya Genel Bakış 239

Dr. Figen NARİN

 

Bölüm 19

Glikoliz ve Heksozların Glikolize Girişi 251

Dr. Sabahattin MUHTAROĞLU

Bölüm 20

Glukoneogenez 265

Dr. Sabahattin MUHTAROĞLU

 

Bölüm 21

Glikojen Metabolizması (Glikojenez, Glikojenoliz) 273

Dr. Sabahattin MUHTAROĞLU

 

Bölüm 22

Pentoz Fosfat Yolu, Üronik Asit Yolu 281

Dr. Fatma Ebru OFLUOĞLU DEMİR

 

Bölüm 23

Pirüvat Dehidrojenaz Kompleksi ve Sitrik Asit Döngüsü 291

Dr. Hakan BOYUNAĞA

 

Bölüm 24

Yağ Asitlerinin, Triaçilgliserollerin Sentezi ve Yıkımı 303

Dr. Nuriye METE

 

Bölüm 25

Kompleks Lipidlerin ve Kolesterolün Biyosentezi ve Yıkımı 329

Dr. Nuriye METE

 

Bölüm 26

Aminoasitlerin Amino Gruplarının Metabolizması, Üre Sentezi 345

Dr. Hatice YÜKSEL

 

Bölüm 27

Amino Asitlerin Karbon İskeletlerinin Yıkımı, Dönüştükleri Yapılar ve Özel Ürünler 357

Dr. Ferit GÜRSU

 

Bölüm 28

Pürin, Pirimidin Sentezi-Katabolizması 393

Dr. Kenan İZGİ

 

KISIM VII

Enerji Tepkimelerinin Biyokimyası

Bölüm 29

Biyoenerjetikler 407

Dr. Fatma Birgül IŞIK

 

Bölüm 30

Biyolojik Oksidasyon 415

Dr. Fatma Birgül IŞIK

 

Bölüm 31

Solunum Zinciri - Oksidatif Fosforilasyon 421

Dr. Berrin İmge ERGÜDER

 

KISIM VIII

HORMONLAR

Bölüm 32

Hormonların Tanımı, sınıflandırılması ve Etki Mekanizmaları 437

Dr. Necip İLHAN

Dr. Hüseyin Fatih GÜL

 

Bölüm 33

Hipotalamus ve Hipofiz Hormonları 457

Dr. Mehmet Hicri KÖSEOĞLU

 

Bölüm 34

Tiroid Hormonları 467

Dr. Mehmet Hicri KÖSEOĞLU

 

Bölüm 35

Adrenal Medulla Hormonları 479

Dr. Necip İLHAN

 

Bölüm 36

Adrenal Korteks Hormonları 487

Dr. Necip İLHAN

 

Bölüm 37

Gastrointestinal Hormonlar 501

Dr. Neslihan BUKAN

 

Bölüm 38

Pankreas Hormonları 509

Dr. Nilüfer BAYRAKTAR

 

Bölüm 39

Kalsiyum - Fosfat Metabolizmasını Düzenleyen Hormonlar 523

Dr. Hatice PAŞAOĞLU

 

Bölüm 40

Gonadal Hormonlar 537

Dr. Neslihan BUKAN

 

 

KISIM IX

DOKU BİYOKİMYASI

Bölüm 41

Sinir Dokusu Biyokimyası 551

Dr. Neslihan BUKAN

 

Bölüm 42

Epitel Dokusu Biyokimyası 561

Dr. Berrak GÜVEN

 

Bölüm 43

Kas Dokusu Biyokimyası 573

Dr. Murat CAN

 

Bölüm 44

Kemik Dokusu Biyokimyası 581

Dr. Aysel KIYICI

 

Bölüm 45

Yağ Dokusu Biyokimyası 589

Dr. Müfide ÖNCEL

 

Bölüm 46

Ekstrasellüler Matriks 595

Dr. Berrak GÜVEN

 

KISIM X

DNA, RNA, Protein Sentezi

Bölüm 47

DNA Yapısı, Replikasyon, RNA Yapısı, Sentezi, İşlevleri 613

Dr. İlke ÖNEN

Dr. Akın YILMAZ

 

Bölüm 48

Protein Sentezi, Posttranslasyonel Metabolizma 637

Dr. İlke ÖNEN

 

Bölüm 49

DNA Hasarları 655

Dr. Dilek Ülker ÇAKIR

 

KISIM XI

KLİNİK /ÖZEL KONULAR

Bölüm 50

Plazma Proteinleri 667

Dr. Hülya KAMBUR ÇİÇEK

Bölüm 51

Plazma Lipoproteinleri ve Metabolizmaları 697

Dr. Güler BUĞDAYCI

 

Bölüm 52

Hemoglobin ve Hemoglobinopatiler 707

Dr. Mehmet Akif ÇÜRÜK

 

Bölüm 53

Porfirinler, Bilirübin Metabolizması, Safra Pigmentleri 735

Dr. Aslıhan AVCI

 

Bölüm 54

Membran Yapıları ve Fonksiyonları 749

Dr. Canan Yılmaz

 

Bölüm 55

Oksidatif Stres, Antioksidanlar 759

Dr. Fatma Birgül IŞIK

 

Bölüm 56

Ksenobiyotik Metabolizması 771

Dr. Canan Yılmaz

 

Bölüm 57

Pıhtılaşma 779

Dr. Aysel KIYICI

 

Bölüm 58

Eritrosit, Lökosit ve Trombosit Biyokimyası 789

Dr. Dilek Ülker ÇAKIR

 

Bölüm 59

Kanser Biyokimyası 821

Dr. Kenan İZGİ

 

Bölüm 60

Eikozanoidler 833

Dr. Özlem DOĞAN

 

Bölüm 61

Kök Hücre Biyokimyası 841

Dr. Ayşe F. TUNCEL

Dr. Burak BAHAR

 

Bölüm 62

Biyokimyasal Olgular 849

Dr. Didem BARLAK KETİ

 

İndeks 867