Kadimden Cedide Osmanlı Donanması_(1770-1790)

Osmanlı donanmasının yakıldığı 1770 yılındaki Çeşme faciasından sonra, donanmanın
yeniden inşası Devlet-i Aliyye ileri gelenlerinin en önemli meselelerinden olmuştur.
Akdeniz’de ve Karadeniz’de donanma zafiyetinin sebep olduğu nazik durum, imparatorluğun
başkentinin de tehdit altında olduğu nadir görülen bir kriz ortamı yaratmıştır. Bu araştırma,
bir donanmanın yakılmasının ardından ne şekilde yeniden inşa edildiğini ortaya koymaktadır.
Bu yapılırken, Osmanlı bahriyesi ekseninde bir değişim ve dönüşüm çağı da başlamıştır. Türk
tarihinde Avrupaî tarzda ve sürekliliği olan ilk mühendishânenin bahriye bünyesinde
kurulması bu sebeple şaşırtıcı değildir. Elinizdeki eser, büyük ölçüde Cezayirli Gazi Hasan
Paşa’nın kaptanıderya olduğu 1770-1790 yılları arasında, Osmanlı donanmasının yelkenli
gemilerine ait toplu ve detaylı bilgilerin olduğu ilk çalışmadır. Donanmanın unsurlarına dair
ağırlıkla yerli ve yabancı arşiv belgelerinden hareketle üretilen somut veriler sayesinde, bu
dönemde Osmanlı donanmasının Batı donanmaları ile kıyaslamaları yapılarak konumu
gerçekçi bir zemine oturtulabilmiştir. Osmanlı gemi inşa ve donanımı ile silah sanayiinin
yükselişe geçtiği bu dönem, klasik “gerileme” ve “dağılma” paradigmasına da yeni bir boyut
kazandırmaktadır.