İlhanlılar Tarihinde Çobanoğulları_(Sulduslar)

Temuçin’in büyük han olma yolunda aşması gereken en büyük engel
esaretten kurtulmasıydı. Zaten ne başka bir seçeneği ne de gidebileceği
bir yeri vardı. Suldus Kabilesine mensup Sorhan Şira, Cengiz Han’ın
hayatını kurtararak belki de dünya tarihinin seyrini değiştirmişti.
1206’da otuz dokuz yaşında Cengiz Han adını aldığındaTemuçin’in,
yanında Suldus Kabilesine mensup Sorhan Şira ve çocukları vardı.
Gerek Cengiz Han hayattayken gerekse ölümünden sonra, halefleri
devrinde, Çin’den Türkistan’a birçok bölgeye yayılan Suldus kabilesi
ve üyeleri gittikleri her yerde Cengiz Han’ın halefleri tarafından
kurulan devletlerin kaderinde etkili olmuşlardır.
Cengiz Han’ın torunu Hülagü tarafından 1256’da İran’da kurulan ve
1295’den itibaren bağımsız bir hale gelen İlhanlı Devleti, “yenilikçi”
Gazan Han’ın 1304 yılında ölümünden sonra gerilemeye başlamıştır.
Gazan Han’ın ölümü, İlhanlı Devleti’nin geleceği açısından bir kırılma
noktası olarak kabul edilmektedir. Olcaytu’nun 1316’da tahta çıkan
oğlu Ebû Saؙ îd’in ya da daha doğru bir ifade ile Emîrü’l-ümerâ Suldus
Emir Çoban dönemi “Moğol yönetiminin altın çağı” olarak
tanımlanmaktadır. Son İlhan Ebû Saؙ îd’in Emir Çoban’ı öldürtmesi
İlhanlı Devleti için sonun başlangıcı olmuştur.
İran başta olmak üzere Azerbaycan, Güneydoğu Anadolu, Irak, İran,
Gürcistan ve bugünkü Ermenistan’ın bir bölümünü de içine alan geniş
bir coğrafyada etkili olan Suldus/Çobanoğulları, hâkimiyet sürelerinin
büyük bir bölümünde gölge ilhanlar ilan etmek suretiyle İlhanlı
Devleti’nin hayatta kalmasına çaba sarf etmişler ve bu coğrafyaların
siyasi, askeri ve kültürel mirasında etkili olmuşlardır.