^{13387 Numaralı Temettuat (Vergi) Defterine Göre}19. Yüzyılda Sızır_{(Sosyo- Ekonomik Hayat)}

İnsanlık tarihi kadar eski olan vergi sistemi devletleşme ile birlikte devletin
kendinden beklenen görevleri yerine getirebilmesi için zamanla önem
kazanmıştır . Temettuat vergisi de bu grup vergi sınıfına girmektedir.
Osmanlı Devleti’nin sosyo-ekonomik tarihi araştırmalarında özellikle
Temettuat Defterleri’nin yeri çok önemlidir. Söz konusu bu defterler, Osmanlı
toplumundaki hanelerin maddi imkânlarını hanenin sahip olduğu hayvan,
arazi ve diğer emtia üzerinden devletin alacağı vergiyi tespit etmek amacıyla
tutulmuştur. Hane reislerinin adının baba adıyla, lakabıyla veya sülâle adıyla
yazıldığı, fiziki tasvir, yaş ve çocuklara dair herhangi bir kaydın olmadığı bu
defterler, oldukça detaylı bilgiler içerdiklerinden döneminin sosyo-ekonomik
yapısına ışık tutan önemli kayıtlar olarak görülmektedir . Kayıtların tutulduğu
yerleşimdeki hane reislerinin adlarını, lakaplarını, ne işle meşgul olduklarını,
kazançlarını ve buna bağlı olarak ödedikleri vergi miktarlarını, dolayısıyla
bulundukları toplumda kişilerin sosyal statülerini bu kayıtlar sayesinde tespit
etmek mümkündür.
13387 Numaralı Temettuat (Vergi) Defterine Göre 19. Yüzyılda Sızır (Sosyo-
Ekonomik Hayat) isimli bu esere konu olan çalışma kapsamında Yozgat
Sancağı Sızır Karyesi’ne yönelik olarak Başbakanlık Osmanlı Arşivinde yer alan
13387 numaralı ve 36 sayfalık Temettuat Defterinin öncelikle trankripsiyonu
yapılmış ve karyedeki sosyo-ekonomik yapıya ilişkin ortaya çıkan durum tüm
yönleriyle değerlendirilmiştir. Temettuat Defterlerinin önemi ve bu konuda
yapılan ilk çalışmalarla başlayan eserde, Yozgat Sancağı içerisinde Sızır
Karyesi’nin yeri ve önemi irdelenmiş, defter kayıtlarındaki düzenleme sırasına
göre sosyo kültürel ve sosyo-ekonomik yapı tablolarla da desteklenerek
karyenin sosyal ve iktisadi hayatı detaylıca incelenmiştir.