TAN - Serteller Yönetiminde Muhalif Bir Gazete

Türkiye basın tarihinde sol yayıncılığın önemli temsilcilerinden biridir Tan gazetesi (1935-1945). Zekeriya Sertel, Sabiha Sertel, Muvaffak Şeref, Niyazi Berkes, Mediha Berkes, Pertev Naili Boratav, Esat Adil Müstecaplıoğlu, Hulusi Dosdoğru, Cami Baykurt, Behice Boran, Sabahattin Ali, Aziz Nesin gibi Türkiye solunun önemli isimlerini yazar kadrosunda barındıran gazete, tek parti iktidarının ve İkinci Dünya Savaşı’nın zor günlerinde ülkedeki muhalif çevrelerin sözcüsü olmuştur. Bir taraftan Nazizm, faşizm ve emperyalizm karşıtı bir yayın politikası izlerken, diğer yandan çok partili rejim, insan hakları, demokrasi, özgürlük, çoğulculuk gibi kavramların savunuculuğunu yapmıştır.

Dönemin egemen basın anlayışının tersine, Tan hiçbir zaman bir iktidar gazetesi olmamıştır. Bunun bedelini ise 4 Aralık 1945 tarihinde yaşadığı acımasız bir linç ve yıkım girişimiyle ödemiştir. Gazetenin yayın hayatına son vermesine neden olan ve ‘Tan baskını’ olarak bilinen bu olay aslında sadece Tan’a ve Serteller’e yönelik değil düşünce, ifade ve basın özgürlüğüne de yönelik bir linç ve yıkım girişimidir. Bu açıdan Tan’ın öyküsü, aynı zamanda Türkiye’de basın özgürlüğü ve demokrasi mücadelesinin öyküsüdür.

Tan’ı incelemek üzere yola çıkan Hülya Öztekin’in çalışması, gazetenin yayımlandığı döneme ışık tutarken, okuyuculara ve araştırmacılara tek partili Milli Şef dönemi, İkinci Dünya Savaşı, çok partili rejime geçiş gibi Türkiye siyasi tarihinin önemli süreçlerini gazete sayfaları üzerinden okuma imkânı da sunuyor.