Depreme Dayanıklı Yapıların Tasarım İlkeleri

ÖNSÖZ
Üniversitelerin İnşaat Mühendisliği bölümleri 4. Sınıflarında, muhtelif zamanlarda vermiş olduğum “DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI” derslerine ait notların derlenmesinden oluşan kitap; Depremin oluşumu, yapılara olan etkisi, yapının bu etkiye nasıl bir cevabının olacağı ve göçmeden ayakta kalabilmesi için neler yapılabileceği konularına özet teşkil edecek bilgiler verebilmek adına kaleme alınmıştır.
Yapı Dinamiğinin analitik ifadelerine ve bazı bilgisayar çözümlerine hiç değinilmemiş, sadece davranış üzerinde durulmuş ve davranışa etki eden faktörlerin detaylı olarak incelenmesine ağırlık verilmiştir. Bilgisayar yazılımları yardımıyla yapılan analiz ve dizayn’larda, kullanıcı zaten bu ilkeleri farkında olmadan hesaplarına dahil etmiştir. Buradaki amaç, okuyucunun neyi, neden ve nasıl yaptığı hakkındaki temel bilgilerinin tazelenmesine yardımcı olabilmektir.
Ders notları hazırlanırken, çok değerli bazı yazarların (Prof.Dr. Ergin Atımtay, Prof.Dr. Uğur Ersoy) eserlerinden geniş ölçüde yararlanılmış, bazı örnekler, adıgeçen kaynaklardan alınıp yeniden çözümlenmiştir. Notların hazırlandığı tarihte yürürlükte olan TDY-2007 şartnamesine de atıflarda bulunulmuştur. İlerideki günlerde yeni baskılara ihtiyaç olursa, 2019 şartnamesinden de bahsedilmesi düşünülmektedir. Fakat yapının temel davranış bilgilerinin ve bazı önemli tanımlamaların, yönetmeliklerle değişmeyeceği de unutulmamalıdır.
Deprem hesapları ile birlikte, betonarme hesaplarının da yapılması gerektiğinden, okuyucuya hatırlatılması düşüncesi ile 3. Bölümde kesit hesapları ile ilgili bir özet verilmiş ve sayısal uygulamalarla desteklenmesine gayret gösterilmiştir.
6. Bölümde 10 katlı bir betonarme yapının, deprem mühendisliği kurallarına ve şartnamelere uygun şekilde el çözümü yapılarak, depreme dayanıklı bir yapı inşa edebilmek için hangi şartlara uyulması gerektiği konusunda fikir verilmeye çalışılmıştır. El çözümü olması sebebiyle hesapların yaklaşık olduğu bilinmelidir. Mevcut Yönetmeliklere uygun kesin hesap yapabilmenin, ancak bilgisayar yazılımları kullanılarak gerçekleştirilebileceği de hatırlanmalıdır.
Kitabın yazılması için teşvik eden, sponsorluğu üstlenerek beni her konuda destekleyen, tartışma ve danışma için zaman ayıran, çok kıymetli dostum İnşaat Mühendisi Sayın Mustafa Bal ve Atahan İnşaat şirketine içtenlikle teşekkür ederim. Kitabın basımını ve dağıtımını üstlenen Birsen Yayınevi’ne ve Sayın Bahadır Algın’a da teşekkürlerimi sunar, okuyuculara faydalı olmasını dilerim.

Bülent YEĞİN
Şubat-2025