Metindilbilim ve Örnek Metin Çözümlemeleri

Gerçek yaşamın kurgusal yansımalarına dayanan öykü, az sözcükle çok şey anlatması, özel ve sıra dışı bir dil kullanması, yalın bir olay örgüsüne sahip olması, çoğunlukla bir oturuşta okunacak kadar kısa olması, az sayıda karaktere yer vermesi ve genellikle önemli bir olay ya da sahne aracılığıyla tek ve yoğun bir etki uyandırması gibi yapısal ve içeriksel özellikleri ile modern yaşama daha uygun bir yazınsal türdür.

Metin çözümlemesi, kuramsal bir temele dayanan uygulamalı bir etkinliktir. Metindilbilim, metni bir bütün olarak ele alır ve kendi yapısal bütünlüğü içerisinde değerlendirir, metinlerin dilbilgisel ve içeriksel olarak nasıl kurgulandıklarını belirler, bildirişimsel işlevlerini tespit eder ve bunları uygulamalı örneklerle gösterir.

Bu çalışmada gerek ana dil gerekse yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılabilecek öykü metinleri üzerinden çözümleme örnekleri gerçekleştirilmiş, metindilbilimin metne yaklaşım biçimi uygulamalı olarak gösterilmiştir. Öykülerin yüzey yapılarından hareketle derin yapılarına ulaşılmaya çalışılmış, yazarların metinler aracılığı ile vermek istedikleri mesajlara nasıl ulaşılacağının ipuçları verilmiş, alanla ilgili temel kavramlara da açıklık getirilmiştir.