Kahinden Filozofa Herakleitos Düşüncesinde Logos Fragmanları

Bir filozofun felsefesine nüfuz etmek ve anlatmaya çalıştığı düşünceleri kavramak, onun düşüncesinin temel sütunlarının üzerinde yükseldiği en temel kavramları anlamakla mümkündür. Sözlükte; söz, akıl, yasa, kural, düşünce gibi pek çok anlama gelen “logos” kavramının Herakleitos düşüncesindeki pozisyonu ve işlevini kavramak da onun düşüncesini derinlemesine özümsemeyi kolaylaştırır. Böylelikle ondan geriye kalan fragmanlar karşısında karanlıkta el yardımıyla yol bulmaya çalışan akıl, bu karanlıkta bir kandil yakarak ilerlemeye başlar; çünkü “logos” kavramı onun felsefesinin özüdür ve felsefenin bütün alanlarına dair düşüncelerinin etrafında merkezlendiği ana kavramdır. Hiç şüphe yok ki Herakleitos, düşünce tarihinin en karanlık ve gizemli düşünürlerinden biridir. Onun felsefesini karanlık ve gizemli kılan ise yalnızca düşüncelerini fragmanlar halinde ifade etmesi değil aynı zamanda fragmanlarında çok katmanlı anlamlar içeren sözcükler kullanmasıdır. Bu açıdan, Herakleitos’un düşüncelerini tüm yönleriyle kavrayabilmek için onun düşüncelerini karakterize eden en temel kavram olan “logos”u tüm yönleriyle anlamak gereklidir. Bu çalışmada da yapmaya çalıştığımız şey, Herakleitos’taki kullanımlarından hareketle “logos” kavramının çözümlemesini yapmaktır. Böylelikle bu eser, düşünce tarihi boyunca esrarını ve derinliğini sürdürmüş olan Herakleitos’u ve onun logos merkezli düşüncesini anlamaya katkı sağlama amacı gütmektedir.