İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı

İnsanın bedeninin ve ruhunun korunması hayatı boyunca koruması gereken en kıymetli varlığıdır. Devlet başta olmak üzere, konuyla ilgili kurum ve kişilerin, insanların beden ve ruh sağlığının korunması için gerekli tedbirleri alması gerekmektedir. Öte yandan, herkesin diğer kişinin yaşama hakkına saygı duyması, vücut bütünlüğüne zarar verici davranışlardan kaçınması beklenmektedir. Elbette, kişilerin kendi beden ve ruh sağlığını korumak için gerekli özeni göstermesi her şeyden daha önemli olmakla birlikte, insanların beden ve ruh sağlıklarına zarar verecek davranışlara kendisinin neden olduğu da görülebilmektedir.

Toplumsal yaşamda olduğu gibi seyri içerisinde olduğu gibi, çalışma yaşamında da çalışanların beden ve ruh sağlığına zarar verecek iş kazası ve meslek hastalığı olaylarının gerçekleşmesini önlemek için, gerekli tedbirlerin alınması büyük önem taşımaktadır. Çalışanların, maddi şeylerle ölçülemeyecek kadar değerli olan beden ve ruh sağlığının iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle zarara uğraması halinde çalışanlar ve ölümleri halinde geride kalan yakınları, maddi ve manevi bakımdan büyük mağduriyetler yaşamaktadır. Üzücü olaylar karşısında, yıllarca süren kelimelerle ifade edilemeyecek katlanması zor derin acıların yanı sıra, maddi bakımdan da büyük zararlar görülmektedir. Öte yandan, iş kazası ve meslek hastalığının meydana gelmesinde kusuru bulunan işverenler de idari, hukuki ve cezai yönlerden ağır yaptırımlarla karşılaşmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumunun iş kazası ve meslek hastalığı sonucunda zarar gören sigortalıya (çalışan) veya ölümü halinde geride kalan hak sahiplerine ödeme yapması ve kusuru bulunan işverenden yapılan ödemeyi tahsil edememesi gibi durumlarda, toplumun tamamı bundan doğrudan ya da dolaylı olarak zarar görmektedir.

Bilindiği gibi, 30 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulmasının sağlanması için 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe konulmuş özel bir kanun olup, ülkemizde ilk defa kamu-özel sektör ayırımı yapılmaksızın kapsamına giren tüm işyerlerinde uygulanmaya başlamıştır. Ayrıca 6331 sayılı Kanun, işçi, memur ve sözleşmeli personel ayırımı yapılmaksızın, kapsamına giren işyerlerinde bağımlı çalışanların tamamına ve ayrıca çırak ve stajyerlere uygulanmak üzere getirilmiştir. 6331 sayılı Kanun önleyici bir yaklaşımla, iş kazası ve meslek hastalığının önlenmesine hizmet etmektedir. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerine yönelik temel hususlar mevzuatta düzenlenmiş olup, konuyla ilgisi olan kişilerin mevzuatı takip etmesi ve kullanması büyük önem arz etmektedir.

İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin mevzuatta çok sayıda düzenleme bulunmaktadır. “ÎŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ MEVZUATI” adlı eser, konuyla ilgili düzenlemelerin önemli bir kısmı derlenmek suretiyle uygulamacıya yardımcı olunması amacıyla hazırlanmıştır. Eserde, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın konuyla ilgili hükümlerine, konuyu düzenleyen kanunlara ve bazı kanunların ilgili hükümlerinin yanı sıra, ilgili tüzük, yönetmelik ve tebliğlere yer verilmiştir. Bunların dışında kalan iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili diğer mevzuat hükümlerine ise kapsamı nedeniyle yer verilememiştir.

Derleme eser, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapan iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve işyeri hemşiresi başta olmak üzere, iş sağlığı ve güvenliği eğitimine bakımından, fakülte, yüksekokul, yüksek lisans ve doktora programı öğrencilerinin, akademisyenlerin, yöneticilerin ve ilgili diğer kişilerin hizmetine sunulmuştur.