İki Faktörlü Uluslararası Tam Hizmet Faktoringi ve Türkiye Uygulamalarındaki Farklılıklar

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ7
TEŞEKKÜR9
KISALTMALAR17
GİRİŞ19
i. Çalışmanın Amacı21
ii. Çalışmanın Yöntemi21
iii. Çalışmanın Kapsamı22

BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK FAKTORİNG
1.1FAKTORİNG KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ23
1.1.1Faktoring Kavramı23
1.1.2.Faktoringin Tarihsel Gelişimi23
1.1.2.1Koloni Türü Faktoring – I Dönem26
1.1.2.2Eski Tür Faktoring - II. Dönem 27
1.1.2.3 Modern Faktoring - III. Dönem28
1.1.2.4 Modern Faktoringin Gereği Faktoring Zincirleri29
1.1.3 Faktoring İşleminin Genel Akışı32
1.1.3.1Tek Faktorlü Sistem 32
1.1.3.2İki Faktorlü Sistem32
1.2 FAKTORİNG TANIMLARI33
1.2.1UNIDROIT’nın Faktoring Tanımı 34
1.2.2 FCI’ın Faktoring Tanımı35
1.2.3Türkiye’de Faktoring Tanımı36
1.3 FAKTORİNG İŞLEMİNİN TARAFLARI37
1.3.1 Tedarikçi38
1.3.2 Borçlu. 38
1.3.3 Faktor39
1.3.4Muhabir Faktor39
1.4 FAKTORİNG İŞLEMİ İLE SAĞLANAN FONKSİYONLAR39
1.4.1 Hizmete (İş Görme) Yönelik Fonksiyonlar39
1.4.1.1Alacak Kayıtlarının Tutulması40
1.4.1.2Alacakların Tahsilatının Takibi40
1.4.2Şüpheli Alacaklara Karşı Koruma (Teminat) Fonksiyonu41
1.4.3Finansman Fonksiyonu41
1.4.4Faktoringin Sağladığı Avantajlar 42
1.4.4.1Faktoringin Satıcıya Sağladığı Avantajlar 42
1.4.4.2Faktoringin Alıcıya Sağladığı Avantajlar 43
1.4.4.3Faktoringin Ekonomiye Sağladığı Avantajlar43
1.5 FAKTORİNG SÖZLEŞMESİ44
1.5.1 Faktoring Sözleşmesinin Tanımı44
1.5.2 Faktoring Sözleşmesinin Temeli : Temlik44
1.5.2.1Amaçlarına Göre Temlik Çeşitleri45
1.5.2.1.1İfa Amacıyla Temlik45
1.5.2.1.2Tahsil Amacıyla Temlik45
1.5.2.1.3Teminat Amacıyla Temlik45
1.5.2.1.4Bağışlama Amacıyla Temlik46
1.5.2.2Faktoring ve Temlik46
1.5.3 Faktoring Sözleşmesinin Unsurları47
1.5.3.1Hizmet (İş Görme) Unsuru47
1.5.3.2 Teminat Unsuru47
1.5.3.3 Vekalet Unsuru47
1.5.3.4 Ödünç / Satış Unsuru48
1.5.4TBK Kapsamında Faktoring Sözleşmesi49
1.6 FAKTORİNG TÜRLERİ49
1.6.1 Bildirimli / İhbarlı Faktoring (Notification / Disclosed
Factoring) Çeşitleri 50
1.6.1.1Rücusuz Faktoring (Without Recourse Factoring)51
1.6.1.2Rüculu Faktoring (Recourse Factoring) 51
1.6.1.3Acente Faktoringi/ Self Servis Faktoring
(Agency / Bulk Factoring) 52
1.6.1.4 Vade faktoringi (Maturity Factoring) 52
1.6.2İhbarsız / Bildirimsiz Faktoring
(Non Notification/ Undisclosed Factoring) 53
1.6.3Fatura Iskontosu (Invoice Discounting)53
1.6.4Tam Hizmet Faktoringi (Full Service Factoring)53
1.6.5Yurtiçi Faktoring (Domestic Factoring)54
1.6.6Uluslararası Faktoring (International Factoring)54
1.6.6.1İhracat Faktoringi (Export Factoring)54
1.6.6.2İthalat Faktoringi (Import Factoring)54
1.6.7Direkt Faktoring (Direct Factoring)54
1.6.8İki Faktorlü Sistem
(Two Factor System / Four Corner Factoring) 55
1.7 FAKTORİNGİN TÜRKİYE’DEKİ GELİŞİMİ55

İKİNCİ BÖLÜM
İKİ FAKTORLÜ ULUSLARARASI TAM HİZMET FAKTORİNGİ
2.1 İKİ FAKTORLÜ ULUSLARARASI TAM HİZMET FAKTORİNGİNİN İŞLEYİŞİ59
2.2 FAKTORLERARASI ANLAŞMA (IFA - INTERFACTOR AGREEMENT) 63
2.3 GRIF – Uluslararası Faktoring Genel KURALLARİ64
2.3.1Uluslararası Faktoring Kurallarının Tarihsel Gelişimi64
2.3.2 Genel Olarak GRIF65
2.3.3GRIF’in Temel Yapısı66
2.3.4GRIF’in Kısımları67
2.3.4.1Genel Hükümler68
2.3.4.2Alacakların Temliki73
2.3.4.3Kredi Riski76
2.3.4.4Alacakların Tahsili82
2.3.4.5Fonların Transferi83
2.3.4.6İhtilaflar86
2.3.4.7Garanti ve Taahhütler89
2.3.4.8Çeşitli Konular 91
2.4 FCI’IN HUKUKİ ALTYAPISINA DAİR DİĞER DOKÜMANLAR92
2.4.1FCI Tüzüğü (The Constitution of FCI)92
2.4.2FCIreverse Genel Kuralları
(The General Rules for FCIreverse)93
2.4.3FCI Tahkim Kuralları (FCI Rules of Arbitration)93
2.4.4Edifactoring.com Kuralları (edifactoring.com Rules)93
2.4.5GRIF’e Ek Sözleşmeler93
2.4.5.1Sipariş Yönetimi Ek Sözleşmesi (Supplemental 93Agreement for Purchase Order Management)94
2.4.5.2RESCUE Ek Sözleşmesi
(Supplemental Agreement for RESCUE)94
2.4.5.3İslami Uluslararası Faktoring Ek Sözleşmesi (Supplemental Agreement for Islamic International Factoring94
2.4.5.4Bildirimsiz Uluslararası Faktoring Ek Sözleşmesi (Supplemental Agreement for Non- Notification Cross Border Factoring)94
2.4.6Hukuk Sirkülerleri94
2.4.7Soru ve Yanıtlar95

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI FAKTORİNGİN TÜRKİYE UYGULAMASI İLE İLGİLİ FARKLILIKLAR
3.1 ULUSLARARASI FAKTORİNG UYGULAMASINDAKİ FARKLILIKLARIN NEDENLERİ 97
3.2 TEMLİKİN NİTELİĞİ İLE İLGİLİ FARKLILIKLAR99
3.2.1 Faktoring işlemi sırasında yapılan temlik ile alacağın
mülkiyeti ilişkisi99
3.2.2Alacak ile ilgili temlik yasağının GRIF’e göre geçerliliği
hususu102
3.2.3Temlikin teminat ya da tahsil amaçlı oluşu ile ilgili hususlar107
3.2.4Temlik aldığı alacağı mülkiyetine geçirmeyen faktorün,
bu alacağı ithalat faktorüne temlik edebilip edemeyeceği
hususu109
3.3 FAKTORİNGİN TANIMI İLE İLGİLİ FARKLILIKLAR111
3.3.1 Faktorden ön ödeme alan satıcının faktore borçlu sayılıp
sayılmadığı hususu111
3.3.2Faktoring garantisinin niteliği ile ilgili hususlar112
3.3.3Faktoring garantisinin devreye girme zamanı ile
ilgili hususlar115
3.3.4Uluslararası faktoringde onayın kapsamı ile ilgili hususlar116
3.4 MUHASEBE KAYITLARI İLE İLGİLİ FARKLILIKLAR118
3.4.1Faktorün satıcıdan temlik yoluyla devralmış olduğu alacakların bilançoya alınıp alınmayacağı hususu118
3.4.2İthalat Faktoring İşlemlerinin muhasebeleştirmesi124
3.5 SÖZLEŞMENİN HUKUKİ ALYAPISI İLE İLGİLİ
FARKLILIKLAR125
3.5.1Faktoring sözleşmesi ile doğmuş ve doğacak tüm alacakların
toptan ya da ayrı ayrı temliki hususu126
3.5.2Uluslararası faktoring kurallarına göre ithalat faktorünün
alacak bedelini ödeme taahhüdünün ne zaman ortadan
kalktığı hususu129
3.5.3Onaylı olmayan alacaklarla ilgili ithalat faktorünün
yükümlülükleri132
3.5.4Türkiye’de faktoring yoluyla alacak satın alınıp alınamayacağı hususu133
3.5.5Borçlunun haklı defi, itiraz veya karşı talebi ile alacakların
geri temlik edilebilmesi ihtimalinin tam hizmet faktöring
işleminin alacak satışı olmasını engelleyip engellemediği
hususu136
3.6 GELİŞEN BİR ALAN OLARAK İSLAMİ ULUSLARARASI FAKTORİNG138
SONUÇ141
KAYNAKÇA147
EK 1: ULUSLARARASI FAKTORİNG GENEL KURALLARI (GRIF)155
EK 2: FAKTORİNG SÖZLÜĞÜ177
TABLO LİSTESİ
TABLO 1:FAKTORİNG ÇEŞİTLERİ50
TABLO 2: AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE BEŞ DİĞER ÜLKE TEMSİLCİLERİNİN TEMLİK YASAĞI KONUSUNDAKİ YANITLARI105