Hammer_{- Doğu’nun Kaşifi}

Joseph von Hammer-Purgstall ayakları Avrupa’ya basan, aklı ve ruhu Asya’da dolaşan; Doğu’nun rüyalarını görüp Batı’nın dilini ko­nuşan, yani Batı’ya söyleyecekleri olan birisidir. Avrupa literatüründe daha çok Doğu’nun kapılarını Batı’ya açan bir oryantalist olması yönüyle öne çıkan Hammer, Türk literatüründe bilhassa Osmanlı İmparatorluğu Tarihi eserinden dolayı tarihçilik yönüyle ün kazanmıştır.

Bir Avrupalı olarak Doğu’yu keşfetmek için ömrünü harcayan bu çok yönlü münevver bitmek tükenmek bilmeyen bir enerji ve çalışma azmiyle yazdığı eserlerinde Doğu’nun kültürünü, edebiyatını ve tarihini bir bütün olarak ortaya koymak istemiştir. Müellifi olduğu siyasi tarih, edebiyat tarihi ve yönetim tarihi gibi eserlerin yanı sıra Hafız, Gazâlî, Kâtip Çelebi gibi isimlerin eserlerinin çevirisini yaparak Avrupa’ya tanıtmış, henüz Osmanlı’da baskısı yapılmamışken Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’ni ilim dünyasının dikkatine sunmuştur.

Hammer Avrupa’da oryantalizm çalışmalarının profesyonel bir alana dönüşmediği dönemde Doğu’nun el değmemiş kaynaklarının arayışıyla ömrünü geçirmiş, bu kaynakları gerek telif eserleri gerek tercümeleriyle Avrupa’nın gündemine sokmuştur. Doğu’yu konu edinen ilk ciddi ilim dergisi olan Şark’ın Hazineleri’nin kurucusu ve yayımcısı olarak da mevcut ilginin ihtiyaç duyduğu ilmî ortamın devamlılığını sağlamıştır. O bir yandan Viyana Bilimler Akademisi’nin kurucusu, diğer yandan Osmanlı Sultanının çalışmalarından dolayı İftihar Nişanı’na layık gördüğü birisidir.

Tuğba İsmailoğlu Kacır’ın Almanca birincil kaynaklardan Hammer’in biyografisini, hayatı, eserleri ve çağdaşlarının şahitliklerini harmanlayarak yazdığı bu kitapla bir Avrupa entelektüelinin hangi arka planla ve ilgiyle Doğu’ya baktığını ve ne gördüğünü Hammer örneğinde okuyacak, Hammer’in hayatının yanı sıra eserlerinin serüvenini ve yarattıkları etkiyi de ayrıntılarıyla takip edebileceksiniz. Ayrıca bu çalışma Hammer’i merkeze alan ilk Türkçe mo­nografi olması hasebiyle literatürde önemli bir boşluğu dolduracaktır.

“Hammer: Doğu’nun Kâşifi”, büyük bir entelektüelin zihin haritasını ortaya çıkaran, her yönüyle ilham veren bir başucu kitabı…