Enerji Fiyatlarına Kamusal Müdahaleler

Enerji Fiyatlarına Kamusal Müdahaleler” başlıklı bu eserde; enerji ve vergi hukuku bir arada incelenmiştir. Enerjiye; geçmişten günümüze kadar insanlar için hayatın her alanında ihtiyaç duyulmuştur. İnsanlığın ilk zamanlarında; ihtiyaç duyulan kuvvet hayvanlardan sağlanmıştır. İlerleyen zamanlarda rüzgârın itici-sürükleyici gücünden ve akarsuların taşıyıcı gücünden yararlanılmaya başlanmıştır. Teknik imkânların ge-lişmesi ile sanayi devriminin başlamasında son derece etkili olan kömür enerjisi kullanılmaya başlanmıştır. Türbin ve dinamon bulunması, elekt-riğe dönüştürülen su gücü ile akarsuların sadece taşıyıcı özelliğinden değil bu özelliğinden de faydalanılmasını sağlamıştır. İçten yanmalı motorların keşfi ile petrol tüm dünya genelinde en önemli enerji kay-nağı haline gelmiştir. Petrol enerjisini; doğalgaz ve diğer petrol ürünle-rinin üretimleri izlemiştir. Teknolojinin de gelişmesiyle nükleer enerji yatırımları hayata geçirilmiştir. 

Enerjinin çeşitlenmesi ve daha ulaşılabilir olması sayesinde sürekli gelişen ve globalleşen dünyada enerji en önemli meta haline gelmiştir. Kaynakların kıt olması, fosil yakıtların negatif dışsallığı ve enerji bakı-mından kıt ülkelerin enerji politikaları ile sürdürülebilir – dönüştürüle-bilir enerjilere yönelme eğilimi başlamıştır. Hayatın en vazgeçilmez öğesi olan enerji; bu kısıtların her geçen gün artması sebebiyle fiyatı sürekli yükselme eğiliminde olan bir meta haline gelmiştir.  Bütün bu özellikleriyle enerji; ülkelerin hem iç hem dış politikalarını etkileyen en önemli faktörlerden biri olmuştur. 

Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde enerjinin iktisadi, hukukî ve malî olarak tanımlaması yapılmış; enerjinin ne nite-likte bir mal olduğu incelenmiş ve enerji kaynakları açıklanmıştır. İkinci bölümde ise enerjiye yapılan kamusal müdahaleler incelenmiştir. Bu bölümde enerjinin fiyatlandırılması; fiyatlandırmayı etkileyen kamusal müdahaleler (regülasyon – sübvansiyon – vergilendirme) açıklanmıştır.   Enerji politikalarını uygulamak için idare tarafından düzenleyici ve idari işlemler ile yapılan müdahalelerden; vergilendirilmenin açıklan-masının öncesinde vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülük kav-ramları açıklanmış olup, enerji fiyatlarını etkileyen müdahaleler bu te-rimlere göre değerlendirilmiştir.

Bu çalışmaya başlamama vesile olan, ufkumu genişletip her aşama-sında kıymetli desteklerini esirgemeyen ve her an yol gösteren çok de-ğerli Hocam Prof. Dr. Mustafa AKKAYA’ ya ve yine aynı şekilde desteklerini esirgemeyen bu çalışmanın her aşamasıyla titizlikle ilgile-nen değerli Hocam Dr. Öğr. Üyesi Dilşad Çiğdem SEVER’ e sonsuz şükranlarımı sunarım. Enerji sektöründe meslek hayatımın ilk günlerin-den itibaren ve halen enerji sektörü hakkındaki engin bilgilerini içtenlik ve sabırla benimle paylaşarak mesleki anlamda yol gösterenim olan değerli büyüğüm Ali Arif AKTÜRK’ e teşekkür ederim. Akademik kariyerimin başlangıcından bugüne kadar gerçekleştirdiğim tüm çalış-malarımda hep teşvik unsuru olan ve her türlü yardımlarıyla beni her daim cesaretlendiren çok değerli hocam Dr. Öğr. Üyesi Dağlar EKŞİ’ ye teşekkür ederim. Ayrıca, hayatımda çok büyük öneme sahip olan ve aldığım her kararda bana inandıklarını çok derinden hissettiren değerli büyüklerim Mukadder ve Naci KOLOĞLU’ ya teşekkür ederim.

Son olarak bu çalışmamın ortaya çıkabilmesinde en büyük pay sa-hibi, eğitim hayatımın her döneminde olduğu gibi bu meşakkatli süreç-te de her türlü destek ve yardımlarıyla sabırla yanımda olan çok sevgili Annem Nurdan İNCE’ ye ve çok sevgili Babam Erkan İNCE’ ye son-suz şükran ve minnetlerimi sunarım.