Cümle ve Metin Bilgisi

Yedi bölüm biçiminde oluşturulan bu kitapta ağırlıklı olarak metin çözümlemesine yer verildi. Metin kavramıyla ilgili genel bilgiler, yalın ve pratik bir yöntemle aktarılmaya çalışıldı. Konuyla ilgilenenlerin sıkıntısı, konunun kendisiyle değil, konunun anlatım biçimiyledir. Kuramsal ağırlıklı birçok kitapta bulunabilecek ayrıntılardan çok, bu bilgilerin özünü ve nasıl öğretileceğine yönelik ipuçlarını aktarmaya öncelik tanındı. Metin Bilgisiyle ilgili kitapların birçoğu, yabancı diller bölümüne özgü bir bakış açısıyla ve çevirinin gölgesinde hazırlandığından zaman zaman bölüm dışındaki okurlarca alımlanmasında sıkıntılar yaşanmaktadır. Özellikle dilbilim eğitiminden geçmeyen / geçemeyen okurlar, bu tür kitaplara uzak kalmaktadır. Amacımız, bu sıkıntıyı ve uzaklığı kısmen azaltmaktır.

 

Cümle ve Metin Bilgisinin, bir yanıyla kuramsal kitap olmasına, diğer yanıyla da YÖKün belirlediği kur tanımından yola çıkılarak kaynak kitap niteliği taşımasına gayret edildi. Kuramsal bilgilerin, açıklayıcı örnek alıntılarla ve uygulama metinleriyle desteklenmesine özen gösterildi. Bölümler; Eğitim fakültelerinin Türkçe Eğitimi bölümünde okutulan Metin Bilgisi, ilköğretim bölümlerinin Sınıf Öğretmenliği anabilim dallarında okutulan Cümle ve Metin Bilgisi derslerinin kur tanımları dikkate alarak belirlendi. Öğretmen adaylarının öğretim aşamasında karşılaştıkları sıkıntıların başında, dilbilgisi, cümle yorumu ve paragrafın önemli bir yer tuttuğuna öğretmenlik uygulamalannda tanık olduk.

 

Cümle Yorumu, Dilbilgisi Açısından Cümle ve Paragraf Bilgisi bölümünü hazırlarken SBS, ÖSS, ALES sorularının biçim ve içerik özelliklerini araştırdık. Yeni Türkçe Programıyla kur tanımlarını ve sınav sistemini karşılaştırdık.

 

Türkçe Dilbilgisi konularını akademik yaklaşımlardan çok, öğretmen adaylarının beklentilerini ve Türkiyedeki sınav gerçeğini dikkate alarak aktarmaya çalıştık. Cümle ve Metin Bilgisinin muhatabı olarak Türkçe-edebiyat öğretmenlerini, sınıf öğretmenlerini, söz konusu dersi okutan öğretim elemanlarını ve Türkçe, Türk Dili ve Edebiyatı ve sınıf öğretmenliği bölümlerinde okuyan öğretmen adaylarını görmeyi amaçladık.

 

Sıddık Akbayır

Ocak 2013 Samsun