Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Kararlarının Hukuki Etkisi ve Yargısal Denetimi

ÇED yapılması planlanan projenin çevreye olası muhtemel etkilerini göstermek, projenin onay verilmeden önce ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerini tespit etmek, olası etkilerin nasıl ortadan kaldırılacağına ilişkin çözümlerin sunulduğu, inşaat ve işletme sürecini anlatan disiplinlerarası bir çevre yöntemidir. ÇED süreciyle projenin çevresel zararlarının tespiti sağlanacak ve çevre kirliliğinin önlenmesi için alınacak tedbirler hazırlanacaktır. Çevrenin korunmasının temel dayanağı olan çevre hakkının gerçekleştirilmesini sağlayan teknik bir araçtır.

Çalışmamızın ilk bölümünde çevre kavramına, çevre hakkının çevreyle olan ilişkisine, çevre hakkının yerel ve uluslararası mevzuatta gelişimine, ÇED kavramının tanımlanmasına, ÇED’in çevre hakkıyla ve diğer temel haklarla ilişkisine, ÇED’in uluslararası hukukta ve yerel hukuktaki gelişimine yer verilmiştir.

Çalışmamızın ikinci bölümünde ise ÇED sürecine ve hukuki etkisine yer verilmiş, bir idari işlem olarak ÇED’in hukuki niteliği, ÇED idari işleminin unsurları açısından ve yapılış usulü ayrıntılı biçimde anlatılmış, ÇED idari işleminin tabi olduğu idari usul ilkeleri ve özellikle katılım ilkesi değerlendirilmiş ve ÇED süreci sonucunda verilen ÇED kararlarına yer verilmiştir.

Çalışmamızın üçüncü ve son bölümünde ise, ÇED süreci sonunda verilen kararlara karşı görevli ye yetkili yargı yerinin belirlenmesi konuları ele alınmış, ÇED kararlarına karşı açılacak iptal davasının tabi olduğu yargılama türüne yer verilmiş, iptal davası açılabilmesinin ön koşulları özellikle menfaat açısından değerlendirilmiş, yürütmenin durdurulması müessesesi ayrıntılı bir şekilde anlatılmış, yargı kararlarına uyulmamasının sonuçları ele alınmış ve ÇED kararlarının yargısal denetiminde AYM’nin ve Danıştayın yaklaşımı değerlendirilmiştir.