Başkanlık Sistemlerinde Başkanın Görev Süresi ve Dönem Sınırlamaları

Temelleri klasik cumhuriyetci dusunceye dayanan ve antik cag uygarlıklarında dahi ornekleri oldugu bilinen gorevde rotasyon ilkesi, secimle veya atamayla gelinen makamlara iliskin demokratik bir gerekliligi ifade etmektedir. Bu gereklilik, mesruiyetini dogrudan halktan alan ve onemli yetkilerle donatılmıs bulunan kamusal makamlar bakımından cok daha belirgindir. Fevkalade yetkileri haiz bir baskanın halk tarafından secildigi baskanlık sistemlerinde baskanın gorev suresi ve yeniden secilme imkanı ile buna yonelik sınırlamalar, bu itibarla, anayasa muhendisliginin temel ilgi alanlarından birini olusturmaktadır. Calısmada baskanlık sistemlerinde anayasal gorev suresi duzenlemelerine iliskin teorik hususlar yanında, baskanlık sisteminin uygulandıgı devletlerde gorev suresi kurallarının anayasalarda ne sekilde duzenlendigi karsılastırmalı olarak incelenmistir. Bunun yanı sıra, baskanın gorev suresine iliskin anayasa kurallarının uygulamada gosterdigi ozellikler, gorev suresi manipulasyonları ve bu amacla kullanılan hukuk-ici stratejiler cercevesinde degerlendirilmistir. Yapılan inceleme neticesinde anayasa hukumleri ile uygulamanın birbirine uygun düşmediği; otoriter egilimleri olan guclu liderlerin gorev suresi sınırlamalarının ustesinden gelmek uzere cesitli stratejiler gelistirdigi tespit edilmiştir. Anayasal demokrasiye yonelik tehditler karsısında etkili olması beklenen mekanizmaların ise cogu durumda kendilerinden beklenen fonksiyonu yerine getiremedikleri saptanmıştır. Cumhurbaskanı'nın gorev suresine iliskin duzenlemelerin Türkiye'deki tarihsel degisimi ile anayasa degisikliklerinin gorevdeki Cumhurbaskanlarına etkisine iliskin uygulamada ortaya cıkan anayasal sorunlar -Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün görev süresi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden adaylığı- da çalışma kapsamında incelenmistir.(ARKA KAPAKTAN)

-***************************************-