Acentelik Hukuku

Acentelik esas olarak TTK’da düzenlenmiş olmasına karşın, acenteyi ilgilendiren Sigortacılık Kanunu, Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu gibi kanunlar, ayrıca Seyahat Acentaları Yönetmeliği, Karayolu Taşıma Yönetmeliği, Gemi Acentaları Yönetmeliği gibi yönetmelikler ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun tebliğleri bulunmaktadır.

Bu kitapta, uygulamada da çok önemli sorunlara yol açan acentenin sözleşme devam ederken ve sözleşme sona erdikten sonraki hak ve yükümlülükleri ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Bu bağlamda 6102 sayılı TTK’da büyük ölçüde değişikliğe uğrayan acentenin ücret hakkı incelenmiştir. Özellikle ücrete hak kazandıran işlemler ve ücrete hak kazanma zamanı ile ilgili Kanun’da yer alan düzenlemeler ile ilgili değerlendirmelere yer verilmiştir. Bunun dışında ücret hakkının korunması amacına hizmet eden acentenin bilgi alma hakkına da değinilmiştir.

Acentelik sözleşmesi devam ederken acentenin en önemli hakkı ücret hakkı iken, sözleşme sona erdikten sonra ise acentenin denkleştirme talebinde bulunması mümkündür. Denkleştirme talebi sayesinde müvekkilin acentelik sözleşmesinin sona ermesi ile elde ettiği menfaat ölçü alınarak ve hakkaniyet ilkesi gözetilerek acenteye belli bir bedel ödenmektedir. Müvekkil sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde önemli menfaatler elde ediyorsa, denkleştirme talep edilebilecektir.

Acentelik sözleşmesi karşılıklı iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme olmasından dolayı sözleşmenin her iki tarafının da belli borçları bulunmaktadır. Bu kitapta hem acenteye hem de müvekkil tacire yüklenen yükümlülükler ile ilgili ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. Acente sözleşme devam ederken kural olarak rekabet yasağına tabi olduğu gibi, sözleşme sona erdikten sonra da tarafların iradesiyle yapacakları rekabet yasağı anlaşması ile bu yükümlülüğünün devamı sağlanabilir. Ancak TTK, müvekkilin acentelik sözleşmesi yürürlükteyken var olan rekabet yasağının sözleşme sona erdikten sonra da devam etmesine yönelik menfaatini dikkate almakta, böyle bir anlaşmanın yapılmasını belli şartlara bağlamaktadır. Kanunda rekabet yasağı, kapsam ve süre bakımından sınırlandırılmakta ve acenteye rekabet etmemesi karşılığında uygun bir tazminat ödenmesi zorunluluğu getirilmektedir.

İkinci basıda, eser gözden geçirilmiş olup, ilk basının yapıldığı tarihten itibaren özellikle ikincil mevzuatta gerçekleştirilen değişiklikler dikkate alınmıştır.