A New Dictionary of Translation Çeviri Sözlüğü

Çeviri çağı olarak nitelenen çağımızda çevirinin önemi her geçen gün biraz daha artmakta, bu yönde çabalar da büyük aşamalar göstermektedir. Çağımızın bir olgusu olan çeviriyi kimi bilim adamları bir dildeki iletinin başka bir dilde eşdeğerliliğinin sağlanması, veya o dilde yeniden yaratılması olarak tanımlarlarken, kimileri de çeviriyi kültürlerarası bir iletişim aracı olarak nitelemektedirler. Öte yandan günümüz bilim adamlarından genç yaşta kaybettiğimiz Akşit Göktürk ise çeviriyi dillerin dili olarak tanımlamaktadır.

 

Nasıl tamınlanırsa tanımlansın, çeviri içinde bulunduğumuz yüzyıla damgasını vurmuş, hızla gelişen teknolojiye ayak uydurabilmek, bilgi çağını yakalayabilmek, küçülen dünyamızda gelişmeleri çok yakandan izleyebilmek için toplumların, ulusların, kuruluşların ve hatta kişilerin gereksinim duyduğu önemli bir olgu, çok ilgi duyulan bir bilim alanı olma özelliğini sürdürmektedir.

 

 

Bugün artık geleneksel bir görüş olan iki dil ve kültürü bilen kişinin iyi bir çevirmen olabileceği görüşü değer kaybına uğramış, çeviri ediminin bilimsel bir anlayışla ele alınmasına gereksinim duyulmuştur. Bu bağlamda, Batı'dan 60-70 yıl kadar bir gecikme ile de olsa 1983 yılında Hacettepe ve Boğaziçi üniversitelerinde Mütercim-Tercümanlık bölümlerinin açılmasıyla ülkemizde ilk defa bilimsel anlamda çeviri çalışmalarına başlanmıştır. Bugün bu bölümleri bitiren geçler yavaş yavaş toplumda yerlerini almaya ve ses getirmeye başlamışlardır.

 

 

Bugünkü bilimsel ve çağdaş anlayış ışığında çevirmenin sadece iki dili ve kültürü bilmesiyle yetinilmemektedir. Bunun yanı sıra çevirmenin kuram bilgisi olan, sezgili, kendi ana dilini çok daha iyi bilen, anlatım yetisi olan, hepsinden daha önemlisi çeviri yaptığı alan ile ilgili bilgilerle donanmış bir kişi olması beklenmektedir. Bu nedenle çeviri alanında da daha fazla gecikmeden uzmanlaşmaya gidilmesi gerekmektedir.

Bu sözlük çeviride alan bilgisinin önemi göz önünde tutularak hazırlanmıştır. Özellikle 1983 yılından bu yana öğrencilerimle yaptığım değişik çeviri derslerinde değişik alanlarla ilgili materyal ve kaynaklarda en çok kullanılan sözcükler seçilmiş, sözcüklerin öncelikle ilgili alandaki anlamları, daha sonra da kimi değişik anlamlarına yer verilmiştir.

 

 

Çeviri sözlüğünde özellikle Çeviri Kuramı, Dilbilim, Avrupa Topluluğu, Bankacılık, Sosyal Bilimler, Ekonomi, Eğitim, Uluslararası ilişkiler, Hukuk, Gümrük Birliği, Basın ve Günlük dil kesitlerine ilişkin en yaygın kullanılan sözcüklerle çeviri ile ilgili kimi yararlı bilgilere yer verilmiştir.

 

 

Sözlüğün yazımında çok emeği geçen kızım Seda ile eşim Aysel'e ve düzeltmeleri büyük bir özveri ve titizlikle yapan kıymetli öğrencim Dr. Ayşe Şirin (Okyayüz) Yener'e teşekkürü bir borç bilirim.

 

 

Sözlüğün çeviri ile ilgilenen tüm kişi, kurum ve kuruluşlar ile özellikle İngilizce ile ilgilenen herkese yararlı bir kaynak yapıt olacağını umar saygılar sunarım.

 

Ankara, Eylül 2008

Yrd. Doç. Dr. İsmail BOZTAŞ