Süvari Binbaşı Şevki Baslo’nun 1. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele Dönemi Hatıraları (1914 – 1920)

Savaş Yayınları Süvari Binbaşı Şevki Baslonun 1. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele Dönemi Hatıraları
İçindekiler

Eserin Tanıtımı

I. Bölüm
Şevki Baslo’nun Hatıratının Diğer Kaynaklarla Karşılaştırmalı İncelemesi
Saros Körfezi Bölgesindeki Faaliyetler
Irak Cephesi’ndeki Faaliyetler
a. Irak’a İntikal
b. Kut’ü’l-Amare Bölgesindeki Muharebeler
3. İran Harekâtı
a. İran’ın Siyasi, Sosyal ve Ekonomik Yapısı
b. İran’daki Askeri Gelişmeler
c. İran’a İntikal
d. İran’daki Rus Kuvvetlerine Taarruz
e. İran’dan Irak’a Geri Çekilme Harekâtı
4. Diyale Nehri (Irak) Bölgesindeki Faaliyetler
a. Diyale Nehri Bölgesindeki Muharebeler ve Urfa Bölgesine İntikal
b. İran’da Savaşan Rus Kazakları Hakkında
Genel Bir Değerlendirme
5.Urfa ve Fırat Nehri (Suriye) Bölgesindeki Faaliyetler
a. Urfa Bölgesinin Asayiş Durumu ve İcra Edilen Faaliyetler
b. Fırat Grubuna Tayin ve Suriye’deki Faaliyetler
6.Mondros Mütarekesi Sonrasında Urfa Bölgesinde İcra Edilen Faaliyetler
Kaynakça

II. Bölüm
Hatıratın Orijinal Metninin Transkripsiyonu
Ekler
ÖNSÖZ

Osmanlı son dönemi sivil ve askeri şahsiyetlerin büyük bir kısmı, gerek I. Dünya Savaşı ve gerekse Milli Mücadele dönemi hatıralarını yazma konusunda büyük özen göstermişlerdir. Bunun sonucunda, I. Dünya Savaşı dönemi ve Milli Mücadele dönemi ile ilgili birçok hatırat yazılmıştır. Bunlardan bir tanesi de Hakkâri ve Havâlisi Kumandanı Süvâri Binbaşı Şevki Baslo tarafından yazılan “Harb-i umûmide, Müstakil Süvâri Livâsının Harekâtından Bir Bayrak: Paşaeli, Irak ve Acemde ve İstiklal Mücâdelesinde Bölüğüm” adlı eserdir. Bu dönem ile ilgili yazılan hatıratlarda, daha çok Osmanlı coğrafyası içerisinde yaşanmış olaylar kaleme alınmıştır. İncelediğimiz hatıratta ise, Saros Körfezinden Suriye ve Irak’a kadar uzanan Osmanlı coğrafyasının geniş bir bölümü ile Osmanlı coğrafyası dışında bulunan İran’ın da askeri, siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel hayatı hakkında detaylı bilgiler verilmektedir.

Yazarımız Şevki Baslo’nun hatıratı, altı bölümden oluşmaktadır. Başlangıçtaki genel değerlendirmede, bağlı olduğu Tugay’ın (Liva) teşkilat yapısı, efrat, silah, hayvan ve diğer konular ele alınmıştır. Daha sonra sırasıyla Saroz Körfezi, Irak Cephesi, İran ve Urfa bölgesindeki askeri faaliyetlerden bahsetmiştir. Baslo, hatıratını yazmaya başladığında yaşı çok gençtir. Aynı zamanda rütbesi de üsteğmendir. Bundan dolayı bu dönemde Dünya’da, Osmanlı’da ve diğer birliklerde olan bitenlere yeterince vakıf değildir. Bu nedenle hatıratında yazmış olduğu olayların bazılarında eksikler ve hatalar bulunmaktadır. Bu eksiklikleri gidermek amacıyla Baslo’nun hatıratını, dönemin olaylarını anlatan diğer hatıratlar ve Genelkurmay’ın hazırladığı bazı kaynaklarla karşılaştırarak tamamlama yoluna gittik. Örneğin, Baslo’nun bağlı bulunduğu kolordunun komutanı Ali İhsan Sabis Paşa’nın hatıratını tarayarak eksik ve hatalı yerleri karşılaştırmalı olarak vermeye çalıştık.

Bu çerçevede, incelediğimiz eserin daha iyi anlaşılabilmesi için metnin orijinaline bağlı kalarak ve diğer hatıratları da göz önünde bulundurarak sadeleştirmesini yaptık. Buna göre kitabı üç bölüm halinde düzenlemeyi uygun gördük. Öncelikle, eserin fiziksel değerlendirmesini yaptık. Daha sonra yaptığımız çalışmayı iki ana bölümde ele aldık. Birinci ana başlıkta Şevki Baslo’nun hatıratının diğer kaynaklarla karşılaştırmalı incelenmesini yaptık. Bu bölüm altı alt başlık altında incelendi. Bu alt başlıklar; Saros Körfezi Bölgesindeki Faaliyetler, Irak Cephesi’ndeki Faaliyetler (Irak’a İntikal, Kutü’l-Amare Bölgesindeki Muharebeler), İran Harekâtı (İran’ın Siyasi, Sosyal ve Ekonomik Yapısı, İran’daki Askeri Gelişmeler, İran’a İntikal, İran’daki Rus Kuvvetlerine Taarruz, İran’dan Irak’a Geri Çekilme Harekâtı), Diyale Nehri (Irak) Bölgesindeki Faaliyetler (Diyale Nehri Bölgesindeki Muharebeler ve Urfa Bölgesine İntikal, İran’da Savaşan Rus Kazakları Hakkında Genel Bir Değerlendirme), Urfa ve Fırat Nehri (Suriye) Bölgesindeki Faaliyetler (Urfa Bölgesinin Asayiş Durumu ve İcra Edilen Faaliyetler, Fırat Grubuna Tayin ve Suriye’deki Faaliyetler), Mondros Mütarekesi Sonrasında Urfa Bölgesinde İcra Edilen Faaliyetlerden oluşmaktadır.

İkinci ana başlıkta ise, hatıratın orijinal metninin transkripsiyonu verdik. Transkripsiyonda, hatıratın orijinaline sadık kaldık. Bunun için hatıratın aslındaki sayfa numaralarını transkripsiyonda da ilgili yerlerde belirttik. Okunmayan yer isimlerinin yanına soru işareti koyduk.

Aralık 2019/ANKARA
M/M. ÇANLI