Klinik Araştırma Yöntembiliminde Güncel Konular

İnsan sağlığı ile ilgili bilimler diğer tüm alanlara göre çok daha hızlı ve çarpıcı gelişmelere her zaman sahne olmuştur. Bunun en doğal nedeni aslında konunun hep çözülmemiş gizemlerle dolu olması, çok fazla ‘değişkenin’ bir arada ve karmaşık ‘nedensellikler’ içinde var olması, çelişkiler ve görünüşte ilgisiz durumlar kadar sıradışı uyumlar ve bütünlüklerin de sisler arasından belirivermesi ve hep yepyeni, o ana dek hiç bilinmedik ‘bir şeylerin’ karşımıza çıkıvermesidir. Bu denli özgün bir yapıda yeni sorunlar, yeni virüsler, yeni küresel hastalıklar, yeni genetik bulgular için yeni keşifl er, yöntemler, ilaçlar, uygulamalar üretebilmek zorunluluğu ve dürtüsü bu yarışı ortaya çıkarmaktadır. Akademisyenlikten emekli –sözde– olalı dört sene geçti ama neyse ki her zaman eğitim ve araştırma alanlarının ve etkinliklerinin içinde kalabildim, bu da ne denli bir bilgi yenilenmesi, değişimi içinde olduğumuzu doğrudan fark etmeme olanak verdi. Çeşitli uzmanlıklarla hep bağlantı içinde olmak yeni konular, gelişmeler, yöntemler, çözümlemeler bulunduğunu da izlemeyi beraberinde getiriyor ve bunlardaki, kendi alanımla ilgili yönleri araştırıp öğrenmeyi ve eğitim olarak aktarmayı sağlıyor; bu kitabın yazılması düşüncesi de böyle doğdu. Eski doktora öğrencim, yeni öğretim üyesi, Dr. M. Güven Günver de bu yönde ilgili ve becerikli yönleri ile yardımcım oldu ve sürece başladık. Doğal olarak son birkaç onyılın tüm klinik araştırma yöntembilimi yeniliklerini burada ele alma şansı olamazdı, hele biyoistatistiksel ayrıntılara da girilmeye kalkılsa kitabın yazımı hep gelişmelerin gerisinde kalırdı dolayısı ile konuları ve içerikleri kısa tutmaya, kavramsal sınırlar içinde kalmaya özen gösterildi. Zaten ilgili klinisyenler, araştırmacılar kendi alanları için önemli ve gerekli gördükleri ek bilgi ve ayrıntıları bulmaya ve uygulamaya yetkin kişiler olduğundan, bizim sadece yolun başlangıcını göstermemiz yeterli olacaktır. Umarız kısıtlı da olsa, bazı bilgilerin güncellenmesi, son dönem yaklaşımların tanıtılması ülkemizin idealist araştırmacıları için küçük de olsa bir yarar üretir. Yeni bilgiler öğrenmek, anlamak, çözümlemek, düzenlemek ve ilgilisine en iyi ve zarif şekilde aktarmak özelliklerini bir arada bulabilmek oldukça enderdir. Bu bütünü, ayrıca yaş, durum ve uzaklıklardan bağımsız olarak taşıyan değerli örnek büyüğüm Prof. Dr. İsmail Hakkı Ayhan hocamın, varlığı ile bana ilham verdiğini de belirtmek isterim. Hep birlikte sağlıklı, bilgi ve bilinç dolu günler dileklerimle. Prof. Dr. Mustafa Ş. Şenocak