^{Uygulayıcılar İçin}Ceza Hukuku Genel Hükümler Rehberi

Bilindiği gibi, suç teşkil eden bir eylemin işlenmesinden sonra, ilgili kişi hakkında soruşturma açılması, soruşturmanın yürütülmesi ve sonuçlandırılması, kamu davası açılması halinde yargılamanın yapılması ve sonuçlandırılması ile kanun yollarına başvurulması hususları ceza yargılaması usulü konuları olup; bu konular başta 5271 sayılı CMK ile diğer bazı özel yasalarda hükme bağlanmıştır.

Yargılamaya konu eylemin suç oluşturup oluşturmadığı, suç oluşturması halinde yaptırımın nevi ve miktarı başta 5237 sayılı TCK’nın özel hükümler olmak üzere özel yasalarda açıkça ve ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Suç teşkil eden eylemde bulunan kişinin ceza sorumluluğunun temel esasları, ceza hukukuna hakim temel ilkeler, ceza ve güvenlik tedbirlerinin türler ile temel özellikleri ise 5237 sayılı TCK’nın 1 ilâ 75 maddeleri arasında hüküm altına alınan genel hükümler kısmında düzenlenmiştir.

Ceza yargılaması bakımından, ceza genel ve özel hükümleri ile usul hükümleri bir bütün olup; suç işleyen kişinin ceza sorumluluğu bu hükümler bir bütün halinde uyglanmak suretiyle tesbit edilir.

Ceza sorumluluğunun tesbitinde ceza genel hükümlerinin hatasız uygulanması hayati bir öneme sahiptir. Ceza özel ve/veya usul hükümleri tam anlamı ile uygulanmasına rağmen, ceza genel hükümlerinin uygulanmasında hata yapılması halinde, yargılama sonucunda verilen hüküm kanuna aykırı olduğu kabul edilir ve kanun yolu incelemesi sonucunda hukuka aykırı bu hükmün bozulmasına karar verilir.

İstinaf veya temyiz incelemesi sonucunda verilen bozma veya düzeltilerek onama kararlarının büyük kısmının TCK genel hükümlerinin hiç uygulanmaması veya hatalı uygulanması ile ilgili olduğu inkar edilemez bir gerçektir. Örneğin işlenmiş olan hırsızlık suçunun failinin tesbiti, delillerin toplanması ve kamu davasının açılması ile failin yargılanması işlemi hukuka uygun yapılmasına rağmen; genel hükümlerin hatalı yorumlanması, uygulanması veya hiç uygulanmaması sonucunda tamamlanan suçun teşebbüs aşamasında kaldığının kabul edilmesi, ceza veya güvenlik tedbirlerinin miktar ve/veya nevinin hatalı şekilde tayin ve takdir edilmesi, davanın düşürülmesini gerektiren bir neden bulunmasına rağmen yargılamaya devam edilerek karar verilmesi hukuka aykırı olduğunun kabulü ile hükmün bozulmasına karar verilecektir.

Ceza hukuku veya adaleti ile ceza yargılamasını temelini oluşturan TCK’nın temel hükümlerinin hatalı uygulanması veya hiç uygulanmaması dolayı verilen bozma kararlarının sayısal olarak fazlalığı dikkate alınmak suretiyle hatalı uygulamaların önüne geçmek, genel hükümlerin uygulanmasına ışık tutmak ve başta ceza hakimleri, Cumhuriyet savcıları ile avukatlar gibi uygulayıcıların başvuru kitabı olması amacıyla işbu eser hazırlanmıştır.

Uygulayıcılar arasında mesleğe yeni başlayan meslektaşlarımızın da bulunduğu dikkate alınarak, konular basit, açık, sade ve akılda kalıcı bir şekilde incelemeye çalışılmış ve her konu ilgili yargı kararları konu anlatımından hemen sonra “uyglamadan örnek” başlığı altında verilmiştir.

Hüküm örnekleri konu bitiminden hemen sonra, uygulamada sıklıkla kullanılan pratik bilgiler ise uygulayıcıya yararlı olması amacıyla kitabın son kısmına konulmuştur.